top
Bez kategorii 13.07.2022

Czerwone Wierchy, zagadka zaokrąglonych, łagodnych grzbietów…

 

1. Co na zdjęciu?

 

Czerwone Wierchy, czyli masyw w polskich Tatrach Zachodnich:

Kopy Kondrackiej 2005, Małołączniaka 2096 m n.p.m., Krzesanicy 2122 m n.p.m. i Ciemniaka 2096 m n.p.m.

 

 2. Dlaczego czerwone?

Za czerwony kolor odpowiada Sit Skucina (Juncus trifidus) – trawiasta roślina, która jesienią przebiera czerwoną barwę.

 

3. Dlaczego nie ma tu ani drzew ani krzewów?

Ma to związek ze spadkiem temperatury wraz z wysokością, wpływającym na selekcję gatunków przystosowanych do życia w szczególnych warunkach klimatycznych. Grzbiet Czerwonych Wierchów przebiega na wysokości około 2000 m n.p.m. czyli w strefie występowania łąk wysokogórskich tzw. hal. Piętro to rozpościera się powyżej piętra kosodrzewiny sięgającej od wysokości 1500 m n.p.m. do ok 1850 m n.p.m. Strefy występowania drzew zwane reglem górnym i dolnym występują najniżej do wysokości ok 1550 m n.p.m.

4. Co ciekawego?

Mekka speleologów. W tym rejonie rozwinęły się największe systemy jaskiniowe eksplorowane na poważnie już od lat 50 tych XX wieku. Początki eksploracji największego polskiego Systemu jaskiniowego Wielkiej Śnieżnej (ponad 23 km długości korytarzy)  sięgają roku 1959 r. Rejon był użytkowany pastersko, stąd wiele otworów jaskiniowych była znana pasterzom już od XIX wieku.

Na czarno-białym  zamieszczono rycinę z inwentarza jaskiń autorstwa Izabelli Luty, ilustrującą występowanie otworów jaskiniowych pomiędzy Małołączniakiem.

 

5. Skąd zaokrąglone, łagodne grzbiety?

Ich typowa łagodna forma związana jest z rozwojem jaskiń w ich wnętrzu. Jako, że wody powierzchniowe z łatwością mogły wnikać wgłąb masywu, tworzyły się podziemne kanały odprowadzające wodę, wskutek czego sieć rzeczna rozwijała się wolniej. Dlatego mogły zachować się fragmenty starych powierzchni zrównań będących zapisem dłuższych okresów spokoju tektonicznego, kiedy Tatry nie były dźwigane, na powierzchni widoczne w postaci długich wierzchowin.

Więcej na temat genezy jaskiń w artykule:

Patrycja Pawłowska-Bielawska, Department of Geomorphology, Faculty of Earth Sciences: Evolution of Wielka Śnieżna Cave in the light of geomorphologic observations.

http://geomorf.wnoz.us.edu.pl/KARST/Karst&Cryokarst_paper%2009.pdf