top
Nauka wyjaśnia 06.08.2022

Niewinne siku do jeziora czy jednak toaleta? Dlaczego woda w Jeziorach Mazurskich jest często brunatna i mętna?

 

Dlaczego woda w Jeziorach Mazurskich jest często brunatna i mętna?

Przyczyną jest EUTROFIZACJA, czyli proces wzbogacania zbiorników wodnych w substancje odżywcze, najczęściej azot i fosfor. Nadwyżka tych pierwiastków w wodzie jest w dużej mierze pochodzenia antropogenicznego – rolnictwa, stosującego nawozy sztuczne jak i ścieków. Wzrost ich zawartości w wodzie podnosi żyzność środowiska, pociągając za sobą masowe namnażanie się glonów i innych organizmów fitoplanktonowych oraz spadek przejrzystości wody. Po obumarciu glonów ich biomasa ulega rozkładowi, co powoduje uwolnienie jeszcze większej ilości fosforu i azotu oraz znacznie pogarsza warunki tlenowe, prowadząc do zmniejszenia bioróżnorodności w zbiorniku. W takich warunkach dobrze jest tylko glonom, które z czasem na powierzchni tworzą kożuchy nie do przeniknięcia dla promieni słonecznych. W związku z pogorszeniem warunków świetlnych i tlenowych, większość gatunków roślin i zwierząt w zbiorniku nie ma szans na przetrwanie, woda staje się brunatna i mętna. Przeciwieństwem są akweny OLIGOTROFICZNE, czyli ubogie w związki odżywcze, przejrzyste, kryształowe. Takie były i nasze jeziora w pierwszej fazie, po ustąpieniu zlodowacenia. Z wodami ubogimi w produkcję organiczną o niezwykłej przejrzystości wielu z was miało do czynienia chociażby na chorwackiej riwierze.

Jaka jest przyczyna zanieczyszczenia wód mazurskich?

Eutrofizacja jest częściowo procesem naturalnym, niemniej jednak aktywność człowieka przyśpiesza w lawinowym tempie proces zarastania zbiorników.

Wieloletnie obserwacje wykazały, że niestety turystyka ma kluczowy związek z pogorszeniem jakości wód na Mazurach. Co roku na Mazury przybywa ponad 80 tyś samych żeglarzy. Po wodach pływa ok.14 tyś jachtów. Choć współczesne jachty wyposażone są w chemiczne toalety przenośne, bądź specjalne kabiny sanitarne, to niewiele jednostek pozbywa się nieczystości w prawidłowy sposób i większość ścieków wpada wprost do wody. Przyczyną nie zawsze jest brak ekomarin przygotowanych do odbioru i wypompowywania nieczystości, bo tych przybywa często dzięki wsparciu środków z UE i dla chcącego nic trudnego, zwłaszcza że przy normalnym użytkowaniu wystarczy je opróżnić raz na 2 tygodnie. Okazuje się że raczej to ignorancja i brak świadomości ekologicznej. Tymczasem sprawa jest poważna i jeśli nie chcemy by jeziora zamieniły się w bagna, ani zawartość toalaty ani zlewu nie może lądować w wodzie!!!

Co możemy zrobić?

  1. Potrzeby fizjologiczne załatwiajmy w wytyczonych miejscach. Gdy pozostaje nam tylko las, oddalmy się od brzegu najdalej jak to możliwe, dzięki czemu odchody będą w dużej części przerobione prze mikrofaunę i rośliny. W przypadku ,,dwójki’’ użyjmy saperki.

Instrukcja  poniżej:

  1. Zmywanie naczyń przeprowadzamy w wytyczonym miejscu na polu biwakowym, lub w marinie. Jeśli nie ma zrezygnujmy z detergentów i wykorzystajmy do czyszczenia trawę i piasek. Nie wrzucamy resztek chleba do wody, który jest szkodliwy dla zwierząt, zwłaszcza ptactwa wodnego i może prowadzić do chorób tj, kwasica.
  2. Kąpiąc się w jeziorze używajmy samej gąbki. Gdy detergent jest konieczny, starajmy się go użyć z dala od brzegu i wstępnie spłukać.
  3. Podczas postojów na dziko śmieci segregujemy i zabieramy ze sobą!!!!

 

Jak ocenia się czystość wód w jeziorach? Czy istnieją jeszcze czyste jeziora?

Czystość wód obecnie określa 5 stopniowa skala jakości wód i szczęśliwie możemy wciąż cieszyć się wodami jezior należących do I klasy (-:

Poza tym nic straconego. Natura ma duży potencjał regeneracyjny. Jak przestaniemy jej przeszkadzać to ona sobie poradzi!

 

  1. Klasa I – np. jeziora: Jegocin, Leleskie, Stromek Kirsajty.

Wody bardzo dobrej jakości –wody najczystsze, wymagające prostego uzdatniania fizycznego, przede wszystkim filtracji i dezynfekcji, w których wartości biologicznych wskaźników jakości wody nie wskazują na żadne oddziaływania antropogeniczne (naturalny stan czystości wód).

  1. Klasa II – wody gorszej jakości, wymagające wielostopniowego uzdatniania fizycznego i chemicznego, w szczególności wstępnego utleniania, koagulacji, flokulacji, dekantacji, filtracji i dezynfekcji, w których wartości biologicznych wskaźników jakości wody wykazują niewielki wpływ oddziaływań antropogenicznych.
  2. Klasa III – wody zadowalającej jakości – w których wartości biologicznych wskaźników jakości wody wykazują umiarkowany wpływ oddziaływań antropogenicznych.
  3. Klasa IV – wody niezadowalającej jakości , najbardziej zanieczyszczone, wymagające wysoko sprawnego uzdatniania fizycznego i chemicznego, uzupełnione o adsorpcję na węglu aktywnym oraz ozonowanie lub chlorowanie końcowe skutki oddziaływań antropogenicznych, spowodowały zmiany jakościowe i ilościowe w populacjach biologicznych.
  4. Klasa V – wody złej jakości – niespełniające wymagań jakościowych dla wód powierzchniowych wykorzystywanych do zaopatrzenia w wodę do spożycia. Wartości biologicznych wskaźników jakości tej wody wykazują, na skutek oddziaływań antropogenicznych, zmiany polegające na zaniku występowania znacznej części populacji biologicznych.